سیاه دانه نام رایج دانههای گلی با خواص فوق العاده است که در جنوب اروپا، خاورمیانه و جنوب غربی آسیا میروید. این گیاه به نامهای دیگر مانند زیره سیاه و گشنیز رومی نیز شناخته میشود.
این گل شفابخش (Fennel flower) گیاه بومی آسیا و مدیترانه است که قدمتی هزاران ساله دارد. مردم بیش از ۲۰۰۰ سال است که از این دانه برای تولید دارو استفاده میکنند. حتی آثاری از آن در مقبرهی پادشاهان مصر نیز کشف شده است!
از لحاظ تاریخی، این گیاه را برای سردرد، دنداندرد، گرفتگی بینی و درمان کرمهای روده استفاده میکردند. همچنین برای آبسه و درمان انگلها نیز مورداستفاده قرار میگرفت.
در این مقاله به بررسی سیاه دانه، خواص، عوارض جانبی، تداخلات دارویی و نحوه مصرف آن میپردازیم. همچنین میتوانید از طریق ویزیت آنلاین طب سنتی با بهترین متخصصان در این زمینه صحبت کنید.
سیاه دانه چیست؟
سیاه دانه یا سُنیز (Nigella Sativa) گیاه گلداری است که در مدت یک سال بالغ میشود. این گیاه در اروپای شرقی، غرب آسیا، بلغارستان، رومانی، قبرس، عراق، ترکیه و ایران رشد میکند. البته امروزه در کشورهای دیگری از اروپا و آسیا هم میروید.
گلهای آن ظریف و معمولاً به رنگ آبی و سفید کمرنگ و دارای پنج تا ده گلبرگ است. میوه آن یک کپسول بزرگ و متورم است که درون آن تعداد بسیار زیادی بذر یا دانه وجود دارد. این دانهها را بهعنوان دارو یا ادویه استفاده میکنند.
ارزش غذایی سیاه دانه
در سیاه دانه مواد مفید بسیار زیادی وجود دارد. یک قاشق غذاخوری آن حاوی مواد زیر است:
- کالری: ۴۵
- پروتئین: ۰ گرم
- چربی: ۵ گرم
- کربوهیدرات: ۰ گرم
- فیبر: ۰ گرم
سیاه دانه منبع خوبی از:
- کلسیم
- آهن
- فلز روی
- مس
- تیامین
- نیاسین
- فسفر
- اسیدفولیک
فواید دارویی این گیاه، عمدتاً به دلیل ترکیب فعال اصلی آن به نام تیموکینون (Thymoquinone) است. این ماده، خواص آنتیاکسیدانی، ضدالتهابی و سایر فواید درمانی را دارد . این مواد از بدن در برابر آسیب سلولی و بیماریهای مزمن محافظت میکند.